Ostatnie wpisy:

Bezpieczny Kierowca

Portal entuzjastów motoryzacji

Bezpieczny Kierowca
Newsy Prawo Transport drogowy 

Likwidacja opłaty za autostrady – jest projekt

Tomasz Piętka ,

Rząd przyjął i przesłał do Sejmu projekt ustawy znoszący opłaty za autostrady dla samochodów osobowych. Na razie tylko za te autostrady zarządzane przez Państwo.

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12372602

https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=3245

Projekt ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw ma na celu zaniechanie poboru opłat za przejazd autostradą od pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (czyli samochodów osobowych oraz motocykli) na odcinkach autostrad płatnych zarządzanych przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. Wprowadzenie całkowitego wyłączenia poboru opłat za przejazd autostradą jest podyktowane potrzebami społecznymi bezpłatnego korzystania z autostrad płatnych zarządzanych przez organy państwowe.

Najistotniejsze rozwiązania ujęte w projekcie ustawy przewidziano w ramach nowelizacji ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 2483 i 2707 oraz z 2023 r. poz. 760). Projekt zawiera zmiany również w:

  1. ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2022 r. poz. 2651, z późn. zm.),
  2. ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 2201, z późn. zm.)
  3. ustawie z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2023 r. poz. 615, z późn. zm.)
  4. ustawie z dnia 15 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1005)

Zgodnie z art. 37a ust 1 ww. ustawy za przejazd autostradą są pobierane opłaty. Opłaty za przejazd autostradą pobierane są obecnie przez:

  1. Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na odcinkach autostrad zarządzanych przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad (tzw. autostrady państwowe) i
  2. spółkę, z którą minister właściwy do spraw transportu zawarł umowę o budowę i eksploatację albo wyłącznie eksploatację autostrady (tzw. autostrady koncesyjne).

Opłaty za przejazd autostradą zarządzaną przez GDDKiA pobierane przez Szefa KAS są od następujących kategorii pojazdów:

1) kategoria 1 – motocykle;

2) kategoria 2 – pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.

W praktyce Szef KAS pobiera obecnie opłaty na autostradzie A2 Konin – Stryków oraz A4 Wrocław- Sośnica.

Natomiast za przejazd autostradą zarządzaną przez GDDKiA od pojazdów samochodowych, w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, za które uważa się także zespół pojazdów składający się z pojazdu samochodowego oraz przyczepy lub naczepy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, w tym autobusów niezależnie od ich dopuszczalnej masy całkowitej – Szef KAS pobiera na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy o drogach publicznych tzw. opłatę elektroniczną. W tym zakresie niniejszy projekt nie dokonuje zmian.

Projektowana zmiana ustawy przewiduje natomiast całkowitą rezygnację z poboru opłaty za przejazd autostradą na odcinkach zarządzanych przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad od pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, w tym motocykli. Natomiast nadal będzie pobierana opłata elektroniczna przez Szefa KAS od pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i autobusów poruszających się tymi odcinkami autostrad na podstawie przepisów ustawy o drogach publicznych.

Dzięki przedmiotowym zmianom ustawowym zapewniony zostanie obywatelom bezpłatny dostęp do dróg krajowych najwyższych klas, tj. autostrad, z których dotychczas część była odpłatna. Celem nadrzędnym jest utrzymanie bądź nawet zwiększenie możliwości komunikacyjnych obywateli oraz zmniejszenie faktycznych wydatków, które ponoszą kierowcy samochodów osobowych. Brak odpłatności oznaczać będzie bowiem, że na ponad 1300 km sieci autostrad zarządzanych przez stronę publiczną kierowcy pojazdów osobowych będą poruszać się swobodnie, bez konieczności uiszczania opłat. W perspektywie najbliższych lat celem będzie całkowite ujednolicenie systemu opłat drogowych w Polsce. W związku z tym nie będzie kontynuacji koncesji na odcinku autostrady A4 Katowice – Kraków, a odcinek ten zgodnie z niniejszym projektem ustawy będzie bezpłatny dla samochodów osobowych.

Jednocześnie zakłada się, że zniesienie opłat za przejazd autostradami od samochodów osobowych spowoduje przeniesienie części ruchu z dróg alternatywnych, wybieranych obecnie przez kierowców z uwagi na opłaty na autostradach. Zwiększy się zatem poziom bezpieczeństwa na drogach krajowych i samorządowych w bezpośrednim sąsiedztwie odcinków płatnych. Zaoszczędzone zostaną dzięki temu środki na ich utrzymanie oraz remonty. Po wejściu w życie procedowanej zmiany wszystkie autostrady w Polsce zarządzane przez stronę publiczną, tj. Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, będą bezpłatne dla samochodów osobowych. Działanie to ma zatem charakter deregulacyjny i bezpośrednio zmniejsza obciążenia ekonomiczne polskich kierowców.

W obecnym stanie prawnym za pobór opłaty na odcinkach autostrad zarządzanych przez stronę publiczną odpowiada Szef Krajowej Administracji Skarbowej. Rezygnacja z poboru opłat od samochodów osobowych oznaczać będzie zmniejszenie potrzeb finansowych związanych z utrzymywaniem systemu e-TOLL. Dojdzie do rezygnacji z utrzymywania aplikacji e-TOLL PL BILET, nie będą konieczne kontrole kierowców samochodów osobowych w kierunku prawidłowości uiszczenia opłaty autostradowej ani dystrybucja biletów autostradowych, nie będzie też konieczności utrzymywania części wymaganej dotychczas infrastruktury teleinformatycznej związanej z poborem opłaty.

W wyniku rezygnacji z odpłatności autostrad od samochodów osobowych przychody z opłat ulegną zmniejszeniu – o ok. 230 mln złotych średniorocznie w perspektywie 10 lat.

Projekt ustawy przewiduje uchylenie przepisów ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym przewidujących obowiązek uiszczania opłaty za przejazd autostradą przez samochody osobowe i motocykle na odcinkach autostrad płatnych zarządzanych przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad – czyli poboru opłaty za przejazd autostradą przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. W pierwszej kolejności uchylany jest przepis art. 37a ust. 1a pkt 1, czyli przepis będący podstawą poboru opłat za przejazd autostradą przez Szefa KAS. W konsekwencji uchylenia tego przepisu uchylane i zmieniane są inne przepisy regulujące:

– pobór opłaty za przejazd autostradą przez Szefa KAS (art. 37a ust. 1, ust. 1b-1y oraz 7-35, art. 37c ust. 1 pkt 1 i ust. 2-4, art. 37e ust. 1 i 2, art. 37gb-37gc, art. 37gg-37gh),

– kontrolę wnoszenia opłaty za przejazd autostradą przez Szefa KAS (art. 37gd),

– opłatę dodatkową i sprzeciw od niej (art. 37ge, art. 37gea, art. 37gf),

– kary grzywny (art. 37gi – art. 37gk).

Pozostałe zmiany dotyczące art. 39a, art. 39b, art. 39f, art. 39k i art. 39l w ustawie o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym dotyczą usunięcia wpływów i wydatków Krajowego Funduszu Drogowego związanych z systemem opłaty za przejazd autostradą pobieranych przez KAS.

Zmiany wprowadzane w pozostałych nowelizowanych ustawach tj. w ustawie z dania 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 645 i 760), ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2022 r. poz. 2651, z późn. zm.), ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 2201, z późn. zm.), ustawie z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2023 r. poz. 615, z późn. zm.) oraz w ustawie z dnia 15 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1005) stanowią konsekwencję zmian przewidzianych w ustawie o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym, czyli uchylenia poboru opłat za przejazd autostradą przez Szefa KAS.

Projekt zawiera również przepisy przejściowe regulujące kwestie opłat za przejazd autostradą pobranych lub dochodzonych przez KAS przed wejściem w życie projektowanej ustawy oraz elementów organizacyjnych związanych z systemem poboru tej opłaty przyjętych przez KAS. W szczególności przyjęto, że do spraw dotyczących uiszczenia i zwrotu opłaty dodatkowej, sprzeciwów od opłaty dodatkowej, nałożenia grzywny, kaucji i usuniętych zagranicznych pojazdów w związku z nieuiszczeniem opłaty za przejazd autostradą, zaistniałych przed dniem wejścia w życie tej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

Ze względu na zmniejszone wpływy Krajowego Funduszu Drogowego z opłat za przejazd autostradą oraz zmniejszone wydatki dotyczące systemu poboru opłaty za przejazd autostradą konieczne jest dokonanie zmiany planu finansowego KFD na rok 2023.