Paradoks okresu próbnego

Jak wszyscy wiemy już od 12 lat oczekujemy na wejście w życie okresu próbnego dla młodych kierowców, którzy po raz pierwszy uzyskali prawo jazdy kategorii B, ujętego w przepisach ustawy o kierujących pojazdami. Warto też pamiętać, że już od jakiegoś czasu obowiązuje 2 letni „okres próbny” ale w okrojonej formie w zasadzie dotyczący tylko cofania uprawnień do kierowania pojazdami po popełnieniu 3 wykroczeń w ciągu 2 lat od uzyskania po raz pierwszy prawa jazdy. Ważne, że ta przejściowa wersja okresu próbnego dotyczy wszystkich osób, które po raz pierwszy uzyskały prawo jazdy, a nie tylko tych którzy po raz pierwszy uzyskali prawo jazdy kategorii B. W Sejmie procedowany jest projekt ustawy o zmianie ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (druk 1677), w którym to zakłada się ostateczne uruchomienie okresu próbnego w wersji dla tych wszystkich, którzy po raz pierwszy uzyskali prawo jazdy kategorii B. No i tu zaczynają się schody.

Diabeł tkwi w szczegółach.

Jak pamiętamy prawo jazdy to nie tylko kategoria B. Mamy także kategorię AM – w ramach której możemy kierować czterokołowcami lekkimi (pojazdy kategorii L6e), kategorię B1 – w ramach której możemy kierować czterokołowcami (pojazdy kategorii L7e), mamy też kategorię T w ramach której możemy kierować wielotonowymi ciągnikami rolniczymi z przyczepami. Każda z tych kategorii prawa jazdy pozwala kierować ww. pojazdami po drogach publicznych. Każda pozwala nabierać doświadczenia w ruchu drogowym. Każdą też możemy uzyskać przed kategorią B. Nawet jeżeli przyjmiemy, że prawo jazdy kategorii B będzie można uzyskać już w wieku 17 lat to i tak osoba która uzyskała prawo jazdy kategorii AM w wieku 14 lat i jeździ czterokołowcem (nota bene wyglądającym jak samochód osobowy) ma już co najmniej 3 lata doświadczenia w kierowaniu pojazdami i pewnie kilka lub kilkanaście tysięcy kilometrów przejechane.

Dzisiejszy okrojony okres próbny dotyczy wszystkich tych osób. Uzyskujesz prawo jazdy po raz pierwszy w życiu (nie ma znaczenia jakiej kategorii) podlegasz rygorom przez dwa lata.

Uruchomienie pełnego okresu próbnego, w wersji z 2013 r., czy też w proponowanej w procedowanych przepisach wprowadzi nieco zamieszania.

Przyjrzyjmy się proponowanemu rozwiązaniu.

Prawo jazdy kategorii B w wieku 17 lat,

2 letni okres próbny wyłącznie dla tych którzy po raz pierwszy uzyskali prawo jazdy kategorii B, a dla 17 latków 3 letni okres próbny.

W okresie próbnym:

1. przez pierwsze 6 miesięcy od uzyskania prawa jazdy obowiązek jazdy z osobą towarzyszącą (tylko 17 latkowie)
2. zakaz przewożenia osoby, która nie ukończyła 18 lat, bez osoby towarzyszącej (tylko 17 latkowie);
3. zakaz jazdy z przekroczeniem stężenia 0,0‰ alkoholu we krwi lub 0,0 mg w 1 dm3 wydychanego powietrza lub 0,0 ng/ml środka działającego podobnie do alkoholu w organizmie,
4. zakaz wykonywania transportu drogowego rzeczy, o którym mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, lub wykonywania przewozu osób taksówką lub w ramach przewozu okazjonalnego w rozumieniu art. 4 pkt 11 tej ustawy.
5. kierujący pojazdem samochodowym, który w okresie próbnym przekroczył liczbę 12 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego, jest obowiązany ukończyć praktyczne szkolenie w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym, przed upływem 12 miesięcy od dnia popełnienia naruszenia powodującego przekroczenie 12 punktów.
6. w przypadku popełnienia 2 wykroczeń nastąpi przedłużenie okresu próbnego o 2 lata,
7. w przypadku popełnienia 3 wykroczeń lub jednego przestępstwa – cofnięcie uprawnień

I cały okres próbny w tym wydaniu można uznać za naprawdę ciekawe rozwiązanie, gdyby nie niuans związany z osobami, które dużo wcześniej uzyskały inne kategorie prawa jazdy.

I tak rozpatrzmy sobie sytuację 16 latka w czterokołowcu po wejściu w życie proponowanych przepisów.

W wieku 16 lat uzyskał prawo jazdy kategorii B1. Już od prawie roku jeździ czterokołowcem po drogach publicznych. Przejechał może kilka tysięcy kilometrów. Nie dotyczą go żadne ograniczenia. Nie musi jeździć z osobą towarzyszącą, może popełnić więcej niż 3 wykroczenia w ruchu drogowym. Może zebrać do 20 punktów karnych bez dodatkowych szkoleń. Nie ma też problemu wożąc np. swoje młodsze rodzeństwo codziennie do szkoły.

I takiemu 16 latkowi przychodzi do głowy, że może uzyskałby prawo jazdy kategorii B. Wiadomo bezpieczniejszy pojazd, większy, pewnie odrobinę szybszy. Tuż przed ukończeniem 17 lat podchodzi do kursu i egzaminu na kategorię B i w wieku 17 lat, cały szczęśliwy, odbiera prawo jazdy.

I tu czeka go niespodzianka:

1. rozpoczyna się 3 letni okres próbny,
2. kończy się samodzielna jazda, bo pierwsze 6 miesięcy musi jeździć z osobą towarzyszącą – w tym przypadku nie ma już znaczenia kategoria pojazdu i prawa jazdy,
3. do 18 roku życia nie może wozić młodszego rodzeństwa do szkoły, jeżeli w pojeździe nie ma osoby towarzyszącej,
4. 12 punktów karnych – kurs reedukacyjny
5. popełnia 2 wykroczenia – przedłużenie okresu próbnego o 2 lata
6. popełnia 3 wykroczenia – cofnięcie wszystkich uprawnień do kierowania pojazdami (tak, tak nie tylko kategorii B).

Warto tu zadać pytanie, bo w nowych przepisach nie ma na nie odpowiedzi:

1. Co się stanie, jeżeli ten posiadacz prawa jazdy kategorii B1 przed uzyskaniem prawa jazdy kategorii B miał już dwa wykroczenia, a co jeżeli 3?
2. Co się stanie jeżeli miał zebranych już 17 punktów karnych?

Czy w 1 przypadku będzie mu można wydać prawo jazdy kategorii B? Pewnie tak bo można powiedzieć, że tych wykroczeń nie zrobił w okresie próbnym.

Oczywiście to samo dotyczy odpowiedzi na 2 pytanie. Punkty za wykroczenia musi uzyskać w okresie próbnym. Zatem i tu będzie mu można wydać prawo jazdy kategorii B bez konsekwencji.

Jednak jest to w sumie dziwne, bo będziemy mieli osobę w okresie próbnym z 17 punktami karnymi i jednocześnie nie podlegającą konsekwencjom z tym związanym.

Z pewnością wszystkie osoby, które postanowiły uzyskać prawo jazdy wcześniej niż w wieku 17 lat, i są w stanie udowodnić swoją bezpieczną jazdę w ruchu drogowym w czasie od uzyskania prawa jazdy, powinny być w jakiś sposób wynagrodzone.

Można by np. odstąpić od obowiązku jazdy z osobą towarzyszącą, czy skrócić okres próbny do 1 roku.

Wydaje się, że warto o tych młodych ludziach pomyśleć już dzisiaj na etapie prac sejmowych.