Byłeś Instruktorem Techniki Jazdy i chcesz wrócić do zawodu?

2024-01-23 Tomasz Piętka

Wiele osób posiadających dzisiaj uprawnienia Instruktora Techniki Jazdy lub takich, które je posiadało w ostatnich latach i zostało skreślonych z ewidencji instruktorów spotyka się z twierdzeniem, że nie mogą wrócić do zawodu bez ukończenia szkolenia podstawowego i zdania egzaminu lub w momencie w którym zostaną wykreślone z ewidencji instruktorów przy ponownym wpisie będą musiały ten kurs i egzamin zrobić.

Niektóre organy administracji rządowej straszą w ten sposób obywateli, sugerując, że utrzymane przepisami ustawy o kierujących pojazdami prawo nabyte było jednorazowe i po wykreśleniu z ewidencji nie będzie miało zastosowania. Jest to oczywisty błąd logiczny, bo prawa nabyte oczywiście nie muszą być dożywotnie, ale jeżeli mają być odebrane to powinno się to odbyć za pomocą przepisów ustawy. W przypadku Instruktorów Techniki Jazdy nic takiego nie miało miejsca.

Przeanalizujmy sytuację od początku.

W 2007 r. przepisami ustawy z dnia 17 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. Nr 235, poz. 1701) do prawodawstwa polskiego wprowadzony został Instruktor Technik Jazdy, a w zasadzie uregulowane zostały jego uprawnienia. Jako podstawowe wymagania do uzyskania tych uprawnień wskazano konieczność ukończenia odpowiedniego szkolenia i zdanie egzaminu państwowego. Jednak osoby, które potrafiły udowodnić, że w dniu wejścia w życie tej ustawy wykonywały czynności instruktora techniki jazdy zostały uznane za spełniające wszystkie wymagania w tym w szczególności te dotyczące ukończenia szkolenia i zdania egzaminu. Osoby te zostały wpisane do ewidencji instruktorów techniki jazdy i od tego czasu wykonywały swoje czynności na mocy ustawy – Prawo o ruchu drogowym i wydanego świadectwa instruktora techniki jazdy.

Tak to działało do 19 stycznia 2013 r. kiedy weszły w życie przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami. W przepisach tej ustawy znalazł się artykuł skierowany bezpośrednio do osób posiadających już uprawnienia instruktorów techniki jazdy (i nie tylko) nabyte na podstawie przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym, a więc wpisanych w dniu wejścia w życie ustawy do ewidencji instruktorów techniki jazdy. Jest to art. 130 ust. 8 tej ustawy, który wskazuje, że:

„8. Osobę wpisaną w dniu wejścia w życie ustawy do ewidencji, o której mowa w art. 115j ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, uznaje się za spełniającą wymagania, o których mowa w art. 117 ust. 2 ustawy – w zakresie dotychczas posiadanych uprawnień do prowadzenia ćwiczeń praktycznych w ośrodku doskonalenia techniki jazdy.„

I tu warto zauważyć, że do wymagań, o których mowa w art. 117 ust. 2 ustawy (w tym przypadku o kierujących pojazdami) należą także ukończenie odpowiedniego szkolenia podstawowego dla instruktorów techniki jazdy i zdanie odpowiedniego egzaminu. Zatem ustawodawca tworząc ten przepis wiedział, że na mocy poprzednich przepisów do ewidencji zostały wpisane osoby, które takiego szkolenia, czy egzaminu nie przechodzili, bo tak naprawdę nie mogli ponieważ takie szkolenia i egzamin zostały wprowadzone dopiero w 2007 r.

Zatem przepis art. 130 ust. 8 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. zachował prawa nabyte tych co od lat wykonywali zawód instruktora techniki jazdy i dopiero w 2007 r. zostali „uregulowani” przepisami ustawy – Prawo o ruchu drogowym.

Warto zwrócić uwagę, że po wejściu w życie przepisów tej ustawy osoby wpisane do ewidencji w ciągu 3 miesięcy musiały uzupełnić dane zawarte w nowej ewidencji o:

datę i miejsce urodzenia;
terminy ważności badań lekarskich i psychologicznych;
oznaczenie ośrodka doskonalenia techniki jazdy, w którym przeprowadza on zajęcia;
datę wydania zaświadczenia o wpisie do ewidencji.

Pomimo, że w rejestrach pojawiła się także nowa dana „wynikające z zakresu złożonego egzaminu poszczególne rodzaje uprawnień, w zakresie których może on przeprowadzać ćwiczenia praktyczne;” to osoby, o których mowa w art. 130 ust. 8 ustawy o kierujących pojazdami nie musiały tej informacji uzupełniać, bo były uznane za spełniające wymagania dotyczące szkolenia i egzaminu bez konieczności ich zadawania. W tym miejscu urząd uzupełniał dane w oparciu o dotychczasowe uprawnienia Instruktora Techniki Jazdy. Jednak jeżeli osoby wpisane do ewidencji nie uzupełniły pozostałych danych w tym np. tych dotyczących badań lekarskich i psychologicznych to z automatu podlegały wykreśleniu z tej ewidencji. Brak uzupełniania tych informacji mógł wynikać z różnych przyczyn np. z powodu braku możliwości uzyskania pozytywnego wyniku badania lekarskiego ze względu na urazy powypadkowe i trwające leczenie.

Podobnie każda osoba wpisana do tej ewidencji, już po uzupełnieniu tych informacji, mogła w późniejszym czasie z tej ewidencji zostać wykreślona np. w związku z brakiem możliwości przedłożenia odpowiednich badań.

I co dalej ?

Czy w takim przypadku prawo nabyte określone w przepisach art. 130- ust. 8 ustawy o kierujących pojazdami już nie działa. Czy wnosząc o kolejny wpis do ewidencji instruktorów techniki jazdy będziemy musieli ukończyć kurs podstawowy dla instruktorów techniki jazdy i zdawać egzamin przez ministerialną komisją.

Byłoby to oczywistą bzdurą i naruszeniem konstytucyjnych praw obywateli.

Niestety niektóre organy administracji rządowej odmawiają osobom wykreślonym z ewidencji ponownego wpisu bo twierdzą, że prawo nabyte działało w stosunku do nich tylko raz i wykreślenie z ewidencji je eliminuje. Jest to nieprawda. Dopóki przepis art. 130 ust. 8 ustawy o kierujących pojazdami obowiązuje i dopóki odrębnym przepisem nie będzie wprowadzona konieczność ponownego ukończenia kursu i zdania egzaminu dla osób wykreślonych z ewidencji lub obowiązek weryfikacji posiadanych uprawnień, dopóty każda osoba wpisana w dniu wejścia w życie ustawy o kierujących pojazdami (19 stycznia 2013 r.) do ewidencji, o której mowa w art. 115j ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, będzie uznawana za spełniającą wymagania, o których mowa w art. 117 ust. 2 ustawy – w zakresie dotychczas posiadanych uprawnień do prowadzenia ćwiczeń praktycznych w ośrodku doskonalenia techniki jazdy w tym w szczególności za spełniającą warunek:

ukończenia kursu dla osób ubiegających się o uprawnienia instruktora techniki jazdy, oraz
złożenia z wynikiem pozytywnym egzaminu z wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych przed komisją egzaminacyjną powołaną przez ministra właściwego do spraw transportu;

W przeciwnym wypadku każda osoba wpisana do ewidencji na podstawie ww. przepisu musiałaby po jakimś czasie (bliżej nieokreślonym) zostać z niej wykreślona ze względu na niespełnianie wymagań dotyczących kursu czy egzaminu. Jeżeli przepis miał zastosowanie tylko przy wpisie i dzisiaj nie ma zastosowania to z dniem dzisiejszym należałoby także w stosunku do wszystkich osób wpisanych do ewidencji zastosować tą samą zasadę i wszcząć postępowanie w sprawie skreślenia ich z ewidencji w związku z niespełnianiem warunków związanych z ukończeniem kursu czy zdaniem egzaminu. Jeżeli przepis ten ma jednak zastosowanie w stosunku do osób wpisanych do ewidencji to ma także zastosowanie w stosunku do pozostałych osób ponieważ nigdzie w przepisach nie wskazano, że to prawo nabyte nie dotyczy osób, które nie są na dzień dzisiejszy wpisane do ewidencji instruktorów techniki jazdy.

A co jeżeli jednak organ odmówi wpisu.

Zawsze w takiej sytuacji należy odwołać się od decyzji. Organem wydającym decyzję w przypadku Instruktorów Techniki Jazdy jest Wojewoda. Organem odwoławczym Minister Infrastruktury. Odwołanie trzeba dokładnie uzasadnić. Składa się je do Ministra Infrastruktury za pośrednictwem organu który odpowiednią decyzję wydał.

Warto wiedzieć, że w postępowaniu administracyjnym organy administracji publicznej obowiązane są stosować przepisy prawa obowiązujące w dniu wydania decyzji do stanu faktycznego istniejącego w dniu wydania decyzji. Warto także podkreślić, że to obowiązujące prawo organy powinny stosować kompleksowo, a nie wybiórczo, a więc w ww. przypadku powinny zastosować także, obowiązujący w dniu wydania decyzji, przepis art. 130 ust. 8 ustawy o kierujących pojazdami utrzymujący prawa nabyte.

Działanie odwrotne narusza jednoznacznie zasady wynikające z przepisów art. 2 Konstytucji RP oraz przepisów art. 6 (zasada praworządności), 7 (zasada prawdy obiektywnej) i 7b (zasada adekwatności) Kodeksu Postępowania Administracyjnego. Należy wskazać, że z przepisu art. 7a oraz art. 8 Kodeksu Postępowania Administracyjnego wynikają także dwie najważniejsze zasady jakimi powinien kierować się Urząd podejmujący decyzję. Są to:

Zasada rozstrzygania wątpliwości interpretacyjnych czyli wskazanie że Jeżeli przedmiotem postępowania administracyjnego jest nałożenie na stronę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie stronie uprawnienia, a w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść strony, chyba że sprzeciwiają się temu sporne interesy stron albo interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ.
Zasada pogłębiania zaufania czyli wskazanie, że organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania.

W obu przypadkach odmowa uznania zachowanych ustawą praw nabytych jest jednoznacznym naruszeniem tych zasad.