Kategoria B – czyli co można ciągnąć ze “zwykłym” prawem jazdy

Zbliża się okres wakacyjny. Część z nas będzie wybierała się swoim samochodem na wakacje, czy to w kraju czy za granicą. Nasze wakacyjne aktywności niejednokrotnie wymagają zabrania ze sobą nie tylko rodziny i sterty ubrań, ale także czasami sprzętu takiego jak np. skuter wodny, który wymaga przyczepy.

Większość z nas posiada prawo jazdy kategorii B i zazwyczaj nie ma potrzeby powiększania swojego samochodu o przyczepę. Jednak czasami przychodzi taki moment, że potrzebna jest nam większa powierzchnia ładunkowa, a zamontowany w naszym samochodzie hak od razu narzuca rozwiązanie polegające na wypożyczeniu albo kupnie odpowiedniej przyczepy. Rozpoczynając poszukiwania odpowiedniej przyczepy wielu z nas przyjmuje błędne założenie, że posiadając prawo jazdy kategorii B może ciągnąć wyłącznie przyczepkę lekką, a więc o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) nieprzekraczającej 750 kg.

Jest to popularny błąd, który kończy się zakupem zbyt małej jak na nasze potrzeby przyczepy, albo wynajmem profesjonalnego transportu. Część kierowców zakłada, że do ciągnięcia przyczepy o wyższej DMC niezbędne jest prawo jazdy kategorii B+E. Jest to częściowo błędne myślenie. Wszystko zależy od tego jak ciężki mamy pojazd i jaka ciężką przyczepę zamierzamy do niego podłączyć.

Przyjrzyjmy się zatem obowiązującym w tym zakresie przepisom. Najpierw trzeba wziąć pod uwagę przepisy dotyczące uprawnień do kierowania pojazdami. A zatem zobaczmy co jest napisane w art. 6 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami.

Prawo jazdy kategorii B stwierdza posiadanie uprawnienia do kierowania:

1. pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem autobusu i motocykla,
2. zespołem pojazdów złożonym z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t oraz z przyczepy lekkiej,
3. zespołem pojazdów złożonym z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t oraz z przyczepy innej niż lekka, o ile łączna dopuszczalna masa całkowita zespołu tych pojazdów nie przekracza 4250 kg, z zastrzeżeniem, o którym napiszę w dalszej części teksu.
4. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM.

Jeżeli więc spojrzymy nie tylko na punkt b, ale także na punkt c to od razu widzimy, że mając prawo jazdy kategorii B możemy ciągnąć także inną przyczepę niż przyczepa lekka, a więc o większej niż 750 kg dopuszczalnej masie całkowitej.

Należy zwrócić uwagę na zastrzeżenie, które pojawia nam się w literze c. Wskazuje ono, że zespołem pojazdów, złożonym z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t oraz z przyczepy innej niż lekka, którego dopuszczalna masa całkowita przekracza 3,5 t, może kierować osoba, która zdała część praktyczną egzaminu państwowego, potwierdzoną wpisem do prawa jazdy w postaci kodu 96. Oznacza to jednocześnie, że jeżeli suma dopuszczalnych mas całkowitych pojazdu ciągnącego i przyczepy (łączna dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów) nie przekracza 3500 kg. To możemy taki zestaw ciągnąć mając wyłącznie prawo jazdy kategorii B.

To już jest jasne. Ale niestety to nie wszystko co musimy wziąć pod uwagę dobierając przyczepę do samochodu. Drugi aspekt to wymagania techniczne związane z bezpieczeństwem ruchu wynikające z przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym. Zagadnienia związane z ciągnięciem przyczep reguluje tu art. 62, który wskazuje że:

Rzeczywista masa całkowita przyczepy ciągniętej przez samochód osobowy, samochód ciężarowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t lub autobus – nie może przekraczać rzeczywistej masy całkowitej pojazdu ciągnącego. Przepisu tego nie stosuje się do naczep.

Warto zauważyć, że jest tutaj mowa o rzeczywistej masie całkowitej zarówno przyczepy jak i pojazdu ciągnącego. Oznacza to w praktyce, że ciągnięta przyczepa nie może być fizycznie cięższa od pojazdu który ją ciągnie.

W tym miejscu warto wskazać na częsty błąd popełniany przez handlujących samochodami, za który płacą słone mandaty, szczególnie w Niemczech. Np. Opel Vectra ciągnący na przyczepie opla Vectrę. Na pierwszy rzut oka widać, że rzeczywista masa całkowita przyczepy z pojazdem jest większa od rzeczywistej masy całkowitej pojazdu.   

No i ostatni aspekt, na który należy zwrócić uwagę, a mianowicie możliwości techniczne pojazdu ciągnącego określone w dowodzie rejestracyjnym.

Przede wszystkim musimy zwrócić uwagę na pozycje:

• F.2 dopuszczalna masa całkowita pojazdu (w kg)
• F.3 dopuszczalna masa całkowita zespołu pojazdów (w kg)
• O.1 maksymalna masa całkowita przyczepy z hamulcem (w kg)
• O.2 maksymalna masa całkowita przyczepy bez hamulca (w kg)

Analizując te wymagania trzeba mieć na względzie, ze maksymalna masa całkowita przyczepy to nie jest dopuszczalna masa całkowita ciągniętej przyczepy tylko maksymalna rzeczywista masa całkowita ciągniętej przyczepy. Nie oznacza też, ze taka przyczepę możesz do pojazdu przyczepić w ruchu drogowym. Jest to możliwość techniczna pojazdu nie zawsze możliwa do wykorzystania w ruchu drogowym. Musisz od razu wziąć pod uwagę dopuszczalną masę całkowita zespołu pojazdów o której mowa w pozycji F.3 i dopiero z tego wyjdzie Ci jaką przyczepę możesz ciągnąć w ruchu drogowym.

Musisz pamiętać też, że jeżeli chcesz kierować takim pojazdem posiadając wyłącznie prawo jazdy kategorii B to suma dopuszczalnych mas całkowitych (DMC) pojazdu i przyczepy (suma wartości w polach F.2.) nie może przekroczyć 3,5 t.

Co ważne!

Pojazd ciągnący musi mieć zamontowany hak, a adnotacja o jego montażu musi znajdować się w dowodzie rejestracyjnym.

A więc podsumowując:

1. Prawo jazdy kategorii B uprawnia do ciągnięcia innych przyczep niż przyczepa lekka pod warunkiem, że suma dopuszczalnych mas całkowitych pojazdu i przyczepy nie przekracza 3500 kg.
2. Dopuszczalne masy całkowite pojazdu i przyczepy określone są w pozycjach F.2. dowodu rejestracyjnego.
3. Zwróć uwagę także na pozycję F.3. i O.2. w dowodzie rejestracyjnym pojazdu – one też nie mogą być przekroczone.
4. Przyczepa ciągnięta przez pojazd nie może być od niego cięższa (rzeczywista masa całkowita przyczepy nie może być większa niż rzeczywista masa całkowita pojazdu ciągnącego)

Pamiętaj także, że zespół pojazdów składający się z pojazdu silnikowego i przyczepy może składać się najwyżej z 2 pojazdów, a zespół ciągnięty przez ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny – z 3 pojazdów.

Długość zespołu 2 pojazdów nie może przekraczać 18,75 m, a 3 pojazdów – 22 m, z wyjątkiem zespołu pojazdów złożonego z pojazdu samochodowego i naczepy, których długość nie może przekraczać 16,5 m.

Ciekawostka

Jeżeli chcesz kierować zespołem pojazdów składających się z pojazdu samochodowego o DMC do 3,5 t. i przyczepy, których suma dopuszczalnych mas całkowitych przekracza 3,5 t. i nie przekracza 4,25 t. to musisz zdać część praktyczna egzaminu państwowego w zakresie prawa jazdy kategorii B+E i na tej podstawie uzyskać wpis do prawa jazdy w postaci kodu 96. Nie musisz odbywać szkolenia. Wystarczy, ze pójdziesz na egzamin.

Warto jednak zauważyć, że będziesz zdawał taki sam egzamin jak dla prawa jazdy kategorii B+E, takim samym pojazdem jak dla prawa jazdy kategorii B+E. Wystarczy tylko, że zainwestujesz w szkolenie (około 2000 zł) a Twoje uprawnienia będą „pełnowymiarowe”, po takim samym egzaminie, czyli będziesz mógł poruszać się zespołem pojazdów o DMC do 7 t, a nie ograniczonym do 4,25 t. Co ważne jeżeli będziesz posiadał prawo jazdy z kodem 96 to nie ma prostej drogi do prawa jazdy kategorii B+E. Chcąc ją uzyskać i tak będziesz musiał odbyć kurs i ponownie zdać egzamin na prawo jazdy kategorii B+E. Dlatego też warto od razu się zastanowić nad zainwestowaniem w prawo jazdy kategorii B+E.