Masz prawo jazdy –  Uważaj na nowy system punktów karnych

Od wielu lat w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach europejskich, funkcjonują mechanizmy prewencyjne służące dyscyplinowaniu kierowców prowadzących pojazdy silnikowe po drogach publicznych. Celem głównym tego rodzaju rozwiązań organizacyjno – prawnych jest redukcja liczby ofiar wypadków drogowych. Do jednego z najważniejszych należy system punktów karnych, polegający na ewidencjonowaniu przez Policję kierowców kierujących pojazdami silnikowymi naruszających przepisy ruchu drogowego. Do ewidencji wpisywane są punkty w odpowiedniej liczbie, jeśli kierowca otrzymał mandat albo sąd wydał prawomocny wyroku. Przy kolejnej kontroli policyjnej patrol będzie miał wiedzę, czy kierowca posiada punkty i jakie naruszenie popełnił. W praktyce, dane w ewidencji są na bieżąco aktualizowane, tj. wpisywane – jeśli kierowca popełnił punktowane wykroczenie, albo usuwane – jeśli minął określony czas.

Kierowcę posiadającego swoje pierwsze prawo jazdy nie dłużej niż 1 rok obowiązuje limit 20 punktów. Przekroczenie limitu wiąże się z konsekwencjami administracyjnymi, polegającymi na cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi (prawo jazdy jest odbierane decyzją starosty bądź prezydenta miasta). Kierowcę posiadającego prawo jazdy dłużej niż 1 rok dotyczy limit 24 punktów. Jeśli nie zmieści się w limicie zostanie skierowany na egzamin kontrolny do wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego (będzie musiał podchodzić na każdą kategorię prawa jazdy, aby zachować dotychczasowy status kierowcy). Egzamin z wynikiem negatywnym wiąże się z utratą uprawnień.

Pamiętajmy, że dnia 17 września 2022 r. wchodzą nowe przepisy, które wydłużają do 2 lat okres, po upływie którego punkty zostaną usunięte z ewidencji (dotychczas był to 1 rok). Ważne – bieg dwuletniego okresu rozpocznie się wtedy, gdy ukarany kierowca opłaci mandat karny. Jeśli płatność będzie uiszczana w ratach, to będzie liczyć się ostatnia rata mandatu. Kolejna ważna zmiana polega na zwiększeniu skali punktów karnych. Za naruszenie wybranych przepisów ruchu drogowego liczba punktów wyniesie od 1 do 15.

Przykład: maksymalną liczbę punktów (czyli 15) otrzyma kierowca za popełnienie przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lądowej, w tym spowodowanie wypadku drogowego z ofiarami w ludziach. Podobnie będzie w przypadku nieustąpienia pierwszeństwa pieszemu wchodzącemu na przejście, kierowania pojazdem mechanicznym po alkoholu lub narkotykach, niezatrzymania się do kontroli (ucieczki przed patrolem) albo niestosowaniu się do sygnałów świetlnych (czerwone światło). Dziesięć punktów (10) otrzyma kierowca za wykroczenie, polegające na spowodowaniu zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego (określane często jako kolizja drogowa), nieustąpieniu pierwszeństwa pieszemu przy cofaniu.

Najczęściej popełniane w Polsce wykroczenie, dotyczące przekroczenia dopuszczalnej prędkości jazdy jest punktowane w następujący sposób:                

     Tabela nr 1 – naruszenia prędkości wraz z liczbą punktów przypisywanych do ewidencji

Kod naruszenia	Przekroczenie dopuszczalnej prędkości jazdy	Liczba punktów
E 01	o więcej niż 70 km/h	15
E 02	od 61 do 70 km/h	14
E 03	od 51 do 60 km/h	13
E 04	od 41 do 50 km/h	11
E 05	od 31 do 40 km/h	9
E 06	od 26 do 30 km/h	7
E 07	od 21 do 25 km/h	5
E 08	od 16 do 20 km/h	3
E 09	od 11 do 15 km/h	2
E 10	do 10 km/h	1

 Źródło:   https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12363053/katalog/12903681#12903681 [dostęp: 22.08.2022 r.].     

Reasumując. Najczęściej zakładamy, że wypadki drogowe nas nie dotyczą. Niestety rzeczywistość jest inna – codziennie na polskich drogach ginie średnio 7 – 8 osób na skutek zderzeń pojazdów albo potrąceń pieszych bądź innych uczestników ruchu drogowego, a jeszcze więcej doznaje poważnych obrażeń wymagających długotrwałej rehabilitacji. Celem nowej ewidencji punktowej jest zwiększenie ochrony życia i zdrowia w czasie przemieszczania się po drogach, czyli wartości, które są dla nas najcenniejsze. Nowe zasady ewidencjonowania punktów są zdecydowanie bardziej restrykcyjne w porównaniu do dotychczasowych. Otrzymane punkty będą zalegać na koncie kierowcy dwa lata od momentu opłacenia mandatu. Ustanowienie skali punktowej na wysokości liczby 15 za pojedyncze naruszenie przepisów ruchu drogowego, przy niezmienionym maksymalnym limicie (20 i 24 punkty) i okresie 2 lat utrzymywania punktów w ewidencji będzie skutkować tym, że kierowca może szybciej stracić prawo jazdy. Pamiętajmy o tym.   

dr Jacek Giszczak