Tajemnice, tajemnice – a kursant najmniej ważny.

Od lat trwa dyskusja na temat pytań egzaminacyjnych dla kandydatów na kierowców. Jedni mówią, że powinny być tajne inni wskazują, że powinny być ogólnodostępne, a jeszcze inni twierdzą, że trzeba udostępnić tzw. bazę próbną, która pozwoli zobaczyć jak wyglądają i brzmią pytania, ale nie pozwoli nauczyć się pytań na pamięć. Każde z tych rozwiązań już chyba miało zastosowanie. No za wyjątkiem tzw. bazy próbnej. W latach 90 baza pytań stosowanych na egzaminie była tajna, a przygotowane testy stanowiły ściśle strzeżoną tajemnicę. Pytań w bazie było w sumie niewiele (około 450) a pytania były wielokrotnego wyboru i zawierały podchwytliwości i rebusy językowe (np. podwójne zaprzeczenia). Zatem oczywiste było, że większość kandydatów na kierowców poszukiwała kopii testów egzaminacyjnych, a następnie uczyła się ich na pamięć. Dla średnio inteligentnego kandydata na kierowcę nauczenie się wszystkich testów egzaminacyjnych zajmowało maksymalnie 2 dni. Na egzaminach teoretycznych bite były rekordy czasu rozwiązywania testów (np. 2 minuty od rozpoczęcia testu). Oczywiście dawało to ponad 90 % zdawalności teorii, ale nie przekładało się na wiedzę w ruchu drogowym. Tajność testów w połączeniu z ich skomplikowaniem i nastawieniem na pułapki językowe doprowadziła do sytuacji, w której testy zamiast sprawdzać wiedzę poszczególnych kandydatów na kierowców sprawdzały ich umiejętność uczenia się na pamięć. Dobrze, że w tym okresie był obowiązek odbywania zajęć teoretycznych przed egzaminem państwowym.

Taki stan rzeczy trwał do 2013r. nawet pomimo zmiany, na początku lat 2000, sposobu przeprowadzania części teoretycznej egzaminu państwowego na prawo jazdy z papierowego na komputerowy.  Prace nad przepisami ustawy o kierujących pojazdami, oraz następnie wprowadzenie w życie jej przepisów, zostało uznane za najlepszy czas na dokonanie zasadniczej zmiany w odniesieniu do części teoretycznej egzaminu państwowego na prawo jazdy. Pojawił się podział egzaminu na pytania z filmem (generowane w czasie rzeczywistym) i pytania z 3 odpowiedziami z których tylko jedna jest prawidłowa, czyli część podstawowa i część specjalistyczna części teoretycznej egzaminu. Założenie było szczytne. Pytania miały powstawać w oparciu o scenariusze w ramach których nie generowało by się jedno pytanie, a co najmniej kilka. Miało to wyeliminować możliwość nauczenia się poszczególnych pytań na pamięć. Niestety to rozwiązanie okazało się zbyt trudne (lub zbyt kosztowne) do realizacji. Poprzestano więc na pytaniach z odpowiedzią TAK lub NIE z filmem zza kierownicy oraz z pytaniami specjalistycznymi jednokrotnego wyboru. Aby jednak zachować założenie polegające na uniemożliwieniu uczenia się pytań na pamięć cała baza pytań została utajniona. Oczywiście spowodowało to po wprowadzeniu w życie tego rozwiązania znaczny spadek zdawalności (do 35 % na początku i do 50 % w pierwszym roku), ale doprowadziło też do powrotu rzetelnej nauki przepisów ruchu drogowego. Pod salami egzaminacyjnymi zaczęły się pojawiać osoby czytające książki z przepisami, a nie klepiące na pamięć kolejne testy.

Taki stan rzeczy nie trwał długo. Kłótnie podmiotów dostarczających nowe bazy pytań do systemu egzaminacyjnego, oraz wątpliwa jakość merytoryczna niektórych pytań połączona z brakiem nadzoru Ministra nad tymi pytaniami w szybkim tempie doprowadziły do nowelizacji przepisów ustawy o kierujących pojazdami. Na mocy przepisów tej ustawy Minister Infrastruktury przejął nadzór nad bazą pytań egzaminacyjnych. Od tego czasu w ocenie i przygotowaniu pytań pomaga mu też specjalna komisja. W tej samej ustawie wprowadzono też jawność tej bazy pytań oraz obowiązek publikowania jej na stronach ministerstwa. W ten sposób zamknięte zostały dyskusje o nieistniejących nigdy w oficjalnej bazie pytaniach np.: o wymiarze tablicy rejestracyjnej czy długości lewarka skrzyni biegów.

Jednocześnie aby zapobiec, albo utrudnić możliwość nauczenia się na pamięć wszystkich pytań baza rozrosła się do ponad 3500 pozycji. Oczywiście dla chcącego nic trudnego. Są i tacy co potrafią nauczyć się na pamięć i takiej ilości pytań. Ale warto w tym przypadku mieć na względzie, że przerabiając te pytania (ucząc się ich) w zasadzie każdy kandydat na kierowcę przerabia na sucho wszystkie znaczące sytuacje drogowe widząc je zza kierownicy. Zatem oprócz faktycznej nauki na pamięć zapamiętuje także sposoby postępowania w konkretnych sytuacjach.

Analiza wskazuje, że takie rozwiązanie dało pozytywny efekt polegający na lepszym przygotowaniu osób do ruchu drogowego.

Do zeszłego roku pytania te były umieszczane na stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktury w formie pozwalającej każdemu kandydatowi na kierowcę zarówno je przeglądać, jak i sprawdzać na podstawie arkusza odpowiedzi uzyskanego WORD poprawne odpowiedzi.

 Z ww. bazy dotychczas korzystały nieodpłatnie wszystkie osoby egzaminowane, które przygotowywały się do egzaminu Państwowego na prawo jazdy w tym w szczególności te, które uzyskały negatywny wynik części teoretycznej tego egzaminu.

Jednak po ostatniej aktualizacji i umieszczeniu na stronie nowej bazy pytań informacja o pytaniach została pozbawiona numeru pytania w bazie pytań egzaminacyjnych (tzw. ID pytania) czyli numeru pytania nadanego w systemie teleinformatycznym Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego.

Opublikowana baza

Poprzednio publikowana baza

Takie działanie w zasadzie uniemożliwiło osobom egzaminowanym odnalezienie w oficjalnej bazie pytań zadanych na egzaminie państwowym na prawo jazdy. Znacząco utrudnia to właściwe i sprawne uzupełnienie ich wiedzy. Jest to też działanie niezgodne z ideą dostępności tych danych jako informacji publicznej.

Warto zauważyć, że zgodnie z przepisami § 22 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 listopada 2023 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach po zakończeniu części teoretycznej egzaminu egzaminator na wniosek osoby egzaminowanej, przy użyciu systemu teleinformatycznego ośrodka egzaminowania dokonuje wydruku wyników tej części egzaminu w postaci arkusza zawierającego:

1. nazwisko i imię osoby egzaminowanej,
2. numer identyfikujący profil kandydata na kierowcę, numer PESEL osoby egzaminowanej albo imię i nazwisko oraz datę urodzenia – jeżeli osoba nie posiada numeru PESEL,
3. zakres egzaminu,
4. numery kolejno wyświetlonych osobie egzaminowanej pytań oraz oznaczenia udzielonych przez nią odpowiedzi,
5. liczbę błędów – oddzielnie dla każdej kategorii prawa jazdy lub pozwolenia oraz liczbę punktów uzyskanych za każde pytanie,
6. wynik egzaminu – oddzielnie dla każdej kategorii prawa jazdy lub pozwolenia, wraz z podaniem sumy uzyskanych punktów;

oraz jeżeli osoba uzyskała wynik negatywny przedstawia tej osobie do wglądu pytania egzaminacyjne wraz z informacją o brzmieniu odpowiedzi prawidłowych.

W arkuszu odpowiedzi stosowanym w systemie teleinformatycznym Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego zawarte są ww. informacje w następującej formie:

Nie jest drukowana treść pytania i odpowiedzi tylko i wyłącznie numer wygenerowanego pytania. Numer ten odpowiadał dotychczas numerowi w oficjalnej bazie pytań umieszczanej na stronach internetowych Ministerstwa Infrastruktury. 

Zatem do niedawna każda osoba, która otrzymała ww. arkusz mogła bez trudu na oficjalnej stronie Ministerstwa Infrastruktury bez ponoszenia jakichkolwiek opłat wyszukać sobie pytania, które miała zadane na egzaminie i bez pośpiechu przeanalizować ich treść tak aby na przyszłość mieć już pełną wiedzę.

Po zmianie sposobu publikacji i usunięciu z publikowanej bazy numeru pytania zgodnego z arkuszem przebiegu egzaminu nie jest możliwe znalezienie na podstawie oficjalnego arkusza w oficjalnej bazie treści pytań egzaminacyjnych. Jest to w naszej ocenie nieuczciwe w stosunku do osób egzaminowanych i stanowi naruszenie zasady jawności danych publicznych.

W pilnym tempie zareagowaliśmy na to, zapewne niecelowe działanie.

I osiągnęliśmy sukces.

18.05.2024 r. wróciła na stronę Ministerstwa Infrastruktury baza pytań ze wskazanymi numerami pytań. Wracamy do normalności, w imieniu kandydatów na kierowców dziękujemy za zrozumienie.