Co się może stać jak zabraknie rozporządzenia?

Pewnie nie wszyscy pamiętamy co stało się w dniu 25 lutego 2016 r. Ale dla dużej części osób pracujących od lat w branży szkolenia o egzaminowania kierowców było to wydarzenie bez precedensu. Był to czwartek, a jego wyjątkowość polegała na tym, że o północy dnia poprzedniego wygasło rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach z dnia 13 lipca 2012 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 995). W tym dniu część Wojewódzkich Ośrodków Ruchu Drogowego zawiesiła przeprowadzanie zaplanowanych egzaminów państwowych na prawo jazdy wskazując brak podstawy prawnej do dokonywania oceny umiejętności przyszłych kierowców. Oczywiści było to działanie pochopne i większość WORD-ów nie zdecydowało się na ten krok, ale i tak dużo osób zamierzających przystąpić do egzaminu miało poważny kłopot. Oczywiście całe odium  spadło na Ministra Infrastruktury, który nie zdążył z wydaniem rozporządzenia. Oczywiście ogólnie rzecz biorąc była to prawda, ale problemem był jak zawsze czas nieubłaganie płynący podczas przeprowadzania procedur legislacyjnych, czyli wszystkich innych administracyjnych rzeczy związanych z wydaniem rozporządzenia nie związanych z jego pisaniem. W tamtym przypadku wszystko poszło nie tak jak pójść powinno. Długo trwało podpisywanie gotowego rozporządzenia przez wszystkich ministrów. Długo trwał też druk rozporządzenia bo w ostatniej chwili pojawiły się konieczne korekty. I ostatecznie gotowy już dokument oczekiwał na podpisy i publikację kilkanaście dni. Skończyło się to małym zamieszaniem bo rozporządzenie to w końcu zostało opublikowane w tym samym dniu tylko około godziny 11.

Oczywiście należy mieć na uwadze, że oprócz rozporządzenia podstawą prawną do dokonywania oceny kandydatów na kierowców są także przepisy ustawy o kierujących pojazdami. Ale faktycznie w przypadku oceny tylko na podstawie przepisów ustawy mogłoby się okazać, że sprawy sporne mogłyby kończyć się w sądach.

Dlatego też warto skorzystać z wcześniejszych doświadczeń i nie czekać z wydaniem tego dokumentu do samego końca.

Ponownie przypominamy że z dniem 1 stycznia 2023 r. weszła w życie ustawa z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2022 r. poz. 2589), która zmieniła przepisy dotyczące ustalania wysokości opłat za przeprowadzenie egzaminu państwowego na prawo jazdy oraz wynagrodzeń egzaminatorów zatrudnionych w Wojewódzkich Ośrodkach Ruchu Drogowego.

W powyższym kontekście na szczególną uwagę zasługuje przepis art. 7 ust. 2 tej ustawy. Przepis ten jednoznacznie wyznacza termin wydania nowego rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach.

Zgodnie z tym przepisem obecne rozporządzenie traci moc z dniem 31 grudnia 2023 r. i po tym terminie nie może być stosowane. Oznacza to, że już dawno powinny być prowadzone w prace legislacyjne nad opracowaniem nowego rozporządzenia regulującego zasady egzaminowania kandydatów na kierowców.

Niestety w resorcie Infrastruktury udało się na razie wpisać projekt tego rozporządzenia do wykazu prac legislacyjnych. Oznacza to ni mniej ni więcej, że resort wie, że nad tym rozporządzeniem trzeba pracować. Wiedząc, że takie pracy powinny być prowadzone i że czasu na przeprowadzenie procedury legislacyjnej jest co raz mniej spróbowaliśmy znaleźć chociaż szczątkowy projekt tego rozporządzenia. Niestety nie było to możliwe, bo z naszych informacji wynika, że prace nad tym dokumentem jeszcze się nie rozpoczęły. Wydaje się, że może to być związane z wynikającą z przepisów ustawy o aplikacji mObywatel, koniecznością wydania rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego dotychczasowe rozporządzenie w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach. To rozporządzenie zostało już przekazane do podpisu Ministrów (28.07.2023 r.), a więc może już niedługo poznamy tekst projektu całego nowego rozporządzenia w sprawie egzaminowania.

Warto zauważyć, że jest to duże rozporządzenie, a jakiekolwiek zmiany z nim związane zwykle wymagają długiego vacatio legis. Dlatego też dziwi, że resort jeszcze nie zaczął pracować nad jego nowym kształtem. Może trzeba przypomnieć Ministerstwu Infrastruktury, że w październiku 2023 r. będą wybory, a więc napisane na szybko rozporządzenie może już nie mieć chętnego Ministra do podpisania w tej kadencji, a nowy Minister w nowej kadencji może mieć naprawdę niewiele czasu na jego podpisanie. Dlatego też warto by było zabrać się do pracy nad tym dokumentem już teraz, aby dać wszystkim zainteresowanym możliwość wzięcia udziału w konsultacjach społecznych i uzgodnieniach międzyresortowych.  

Biorąc jednak pod uwagę czas i konieczne do wydania tego dokumentu procedury, oraz zamieszanie związane ze wspomnianymi wcześniej wyborami, wydaje się, że obecnie jedynym możliwym rozwiązaniem jest przygotowanie tego rozporządzenia w dotychczasowym kształcie, uwzględniając oczywiście zmiany wprowadzane od 2019 r., bez proponowania i wprowadzania zapowiadanych zmian w systemie egzaminowania, a nawet jakichkolwiek i wydanie go jak najszybciej.

Taka opieszałość i tak długi czas oczekiwania znacznie ograniczają możliwości zaproponowania i przedyskutowania zmian w tak ważnym dla całej branży rozporządzeniu.

Czego możemy się spodziewać. Projektu identycznego z bieżącym rozporządzeniem z bardzo pilnym procesem uzgodnień i brakiem czasu na jakiekolwiek ważne zmiany w procesie egzaminowania.

Wydaje się, że nie będzie czasu zarówno na zastanowienie się nad korektą placu dla samochodów ciężarowych z przyczepami, ani nad wprowadzeniem korekty zasad oceny co niektórych zadań. Przestrzec trzeba także przed gwałtownymi zmianami, bo całe rozporządzenie musi wejść w życie  1 stycznia 2024 r. i nie ma przepisów które przez jakiś czas mogłyby być utrzymane w mocy jeszcze przez jakiś czas. Wprowadzenie przepisów przejściowych to dodatkowa praca i czas.

Szkoda tylko, że wymuszone przepisami ustawy wydanie nowego rozporządzenia nie zostało połączone z konstruktywnymi pracami nad modernizacją systemu egzaminowania kandydatów na kierowców.

Takie planowane wydawanie aktów prawnych wydaje się być nieuczciwe w stosunku do wszystkich zainteresowanych stron i prowadzi tylko i wyłącznie do frustracji środowisk szkoleniowo egzaminacyjnych z jednoczesną utratą i tak nadszarpniętego już zaufania do Ministra Infrastruktury.

A więc przypominamy jeszcze raz 31 grudnia 2023 r. jest ostatnim dniem działania obecnego rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 czerwca 2019 r. w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach (Dz.U. z 2019 r. poz. 1206).

Bez tego rozporządzenia 1 stycznia 2024 r. (poniedziałek), a w zasadzie 2 stycznia możemy spodziewać się powtórki z 25 lutego 2016 r.. Miejmy nadzieję, że ta wróżba się nie sprawdzi, ale szykujmy się na najgorsze i starajmy się tak planować nasze szkolenia aby jak najmniej kursantów podchodziło do egzaminu na początku stycznia 2024 r.

Tomasz Piętka