Czy będą nowe uprawnienia dla Straży Miejskich – Sejm pracuje już nad projektem
Jakiś czas temu zabrano Strażom Miejskim możliwość kontrolowania ruchu drogowego za pomocą fotoradarów. Jeżeli przyjąć, ze był to ruch właściwy ze względu na nadużycia które występowały w niektórych powiatach, to robiąc to kompleksowo wylano dziecko z kąpielą. W takich aglomeracjach jak Kraków czy Warszawa, część z tych uprawnień mogła by się przydać do nadzorowania ruchu drogowego i odciążenia Policji. Chodzi tu przede wszystkim o pojazdy poruszające wydzielonymi pasami ruchu dla autobusów. Najwygodniej byłoby rejestrować te wykroczenia automatycznie lub upoważnić do kontroli kogoś innego niż Policjanta, który potrzebny jest gdzie indziej.
Taki to właśnie Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym został w ostatnich dniach skierowany do prac w Komisjach sejmowych. Projekt występuje pod nr druku 3433.
Przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym nie dają strażom gminnym prawa do zatrzymywania i kontrolowania pojazdów poruszających się po pasie ruchu dla autobusów, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie braku uprawnień do poruszania się po takim pasie. Stanowi to bardzo duży problem w realizacji polityki miejskiej – wspierania komunikacji publicznej. Po pasach ruchu przeznaczonych dla autobusów bardzo często poruszają się nieuprawnione pojazdy. W lutym 2019 r. zbadano w Warszawie, na Trasie Łazienkowskiej i na ulicy Grójeckiej, ile pojazdów przemieszczało się pasami dla autobusów na tych arteriach. W jednym i drugim przypadku było to 20%, a więc liczba bardzo znacząca. Obecne zadania Policji nie pozwalają jej na skuteczne zwalczanie tego zjawiska, a tylko Policja ma uprawnienia do kontrolowania takich pojazdów. Ponieważ prawdopodobieństwo stwierdzenia wykroczenia przez Policję i w konsekwencji ukarania kierowcy jest bardzo małe, rośnie liczba kierowców poruszających się po pasach dla autobusów bez uprawnień.
Projektowane przepisy zakładają nadanie strażnikom gminnym (miejskim) prawa do wykonywania kontroli ruchu drogowego wobec kierującego pojazdem nieuprawnionym do poruszania się po wyznaczonym przez zarządcę drogi pasie ruchu dla autobusów określonym odpowiednim znakiem drogowym, rozszerzając tym samym ich uprawnienia w zakresie kontroli ruchu drogowego określone w art. 129b ustawy – Prawo o ruchu drogowym.
Zakłada również nadanie strażnikom gminnym (miejskim), w ramach wykonywania kontroli ruchu drogowego, prawa wykorzystania obrazu zdarzeń zarejestrowanych przy użyciu środków technicznych w celu stwierdzenia wykroczenia popełnionego przez kierującego pojazdem nieuprawnionym do poruszania się po pasie ruchu dla autobusów.
Już obecnie, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o strażach gminnych „w związku z wykonywaniem swoich zadań straż współpracuje z Policją. W tym celu wójt, burmistrz (prezydent miasta) może zawierać z właściwym terytorialnie komendantem Policji porozumienie o współpracy straży i Policji”, a współpraca ta polega m.in. na „wymianie informacji w zakresie obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych”. Ustawa ta reguluje także kwestie danych osobowych: „Straż w celu realizacji ustawowych zadań może przetwarzać dane osobowe, z wyłączeniem danych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniową, partyjną lub związkową, jak również danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym, bez wiedzy i zgody osoby, której dane te dotyczą, uzyskane (…) z rejestrów, ewidencji i zbiorów, do których straż posiada dostęp na podstawie odrębnych przepisów.”. Inny przepis tej samej ustawy stanowi: „W związku z realizowanymi zadaniami (…) straży przysługuje prawo do obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych w przypadku, gdy czynności te są niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu utrwalania dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia”. W związku z tymi przepisami ustawy o strażach gminnych nie ma potrzeby dodatkowego regulowania sposobu postępowania straży miejskiej w przypadku ujawniania naruszania przepisów za pomocą stacjonarnych urządzeń rejestrujących, o których mowa w proponowanej zmianie do art. 129b ust. 3 zmienianej ustawy.
Warto zauważyć, że zasadniczym skutkiem nowych przepisów powinna być poprawa skuteczności egzekwowania przepisów ruchu drogowego, a tym samym poprawa sprawności funkcjonowania komunikacji publicznej w miastach. Powinno to spowodować zwiększenie atrakcyjności tej komunikacji wśród mieszkańców, a tym samym prowadzić do zmniejszenia wykorzystywania prywatnych samochodów w tych miastach.
Miejmy nadzieję, że jeszcze w tej kadencji Sejmu przepisy te będą miały szansę zaistnieć, a wyposażone w nowe kompetencje straże gminne lub miejskie nie zajmą się wyłącznie egzekwowaniem tych przepisów, rezygnując jednocześnie np. z egzekwowania przepisów dotyczących niewłaściwego parkowania. Niepokój taki może się pojawiać, ponieważ podobnie jak było w przypadku fotoradarów będzie to łatwy pieniądz. Dlatego też pracując nad tymi przepisami warto przemyśleć zastosowanie mechanizmów zapobiegających takiemu postępowaniu.