Czy strażnicy miejscy będą mogli kontrolować samochody jadące nielegalnie buspasem?
2 grudnia 2022 r. do Sejmu trafił Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Celem tej zmiany jest nadanie strażnikom gminnym (miejskim) prawa do wykonywania kontroli ruchu drogowego wobec kierującego pojazdem nieuprawnionym do poruszania się po wyznaczonym przez zarządcę drogi pasie ruchu dla autobusów tym samym rozszerzając ich uprawnienia w zakresie kontroli ruchu drogowego. Zaproponowano także nadanie strażnikom gminnym (miejskim), w ramach wykonywania kontroli ruchu drogowego, prawa wykorzystania obrazu zdarzeń zarejestrowanych przy użyciu środków technicznych w celu stwierdzenia wykroczenia popełnionego przez kierującego pojazdem nieuprawnionym do poruszania się po pasie ruchu dla autobusów.
Czyli, jeżeli uda się uchwalić projekt to na buspasach pojawią się fotoradary, które powinny w znacznym stopniu ukrócić nielegalne poruszanie się pojazdów po nich.
Należy wskazać, że zgodnie z uzasadnieniem:
Projektowana ustawa jest reakcją Komisji do Spraw Petycji Sejmu RP na petycję Nr BKSP-145-IX-248/20 skierowaną do Sejmu RP przez Forum Kolejowe Railway Business Forum (RBF) — którą Komisja uznała za zasadną.
Przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. — Prawo o ruchu drogowym nie dają strażom gminnym prawa do zatrzymywania i kontrolowania pojazdów poruszających się po pasie ruchu dla autobusów, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie braku uprawnień do poruszania się po takim pasie. Stanowi to bardzo duży problem w realizacji polityki miejskiej — wspierania komunikacji publicznej, dzięki której mogą zostać istotnie zmniejszone hałas, korki, zanieczyszczenie powietrza. Po pasach ruchu przeznaczonych dla autobusów bardzo często poruszają się nieuprawnione pojazdy. W lutym 2019 r. zbadano w Warszawie, na Trasie Łazienkowskiej i na ulicy Grójeckiej, ile pojazdów przemieszczało się pasami dla autobusów na tych arteriach. W jednym i drugim przypadku było to 20%, a więc liczba bardzo znacząca. Obecne zadania Policji nie pozwalają jej na skuteczne zwalczanie tego zjawiska, a tylko Policja ma uprawnienia do kontrolowania takich pojazdów. Ponieważ prawdopodobieństwo stwierdzenia wykroczenia przez Policję i w konsekwencji ukarania kierowcy jest bardzo małe, rośnie liczba kierowców poruszających się po pasach dla autobusów bez uprawnień.
Już obecnie, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o strażach gminnych „w związku z wykonywaniem swoich zadań straż współpracuje z Policją. W tym celu wójt, burmistrz (prezydent miasta) może zawierać z właściwym terytorialnie komendantem Policji porozumienie o współpracy straży i Policji”, a współpraca ta polega m.in. na „wymianie informacji w zakresie obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych”. Ustawa ta reguluje także kwestie danych osobowych: „Straż w celu realizacji ustawowych zadań może przetwarzać dane osobowe, z wyłączeniem danych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniową, partyjną lub związkową, jak również danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym, bez wiedzy i zgody osoby, której dane te dotyczą, uzyskane (…) z rejestrów, ewidencji i zbiorów, do których straż posiada dostęp na podstawie odrębnych przepisów.”. Inny przepis tej samej ustawy stanowi: „W związku z realizowanymi zadaniami (…) straży przysługuje prawo do obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych w przypadku, gdy czynności te są niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu utrwalania dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia”. W związku z tymi przepisami ustawy o strażach gminnych nie ma potrzeby dodatkowego regulowania sposobu postępowania straży miejskiej w przypadku ujawniania naruszania przepisów za pomocą stacjonarnych urządzeń rejestrujących, o których mowa w proponowanej zmianie do art. 129b ust. 3 zmienianej ustawy.
Projektodawcy wskazują, że zasadniczym skutkiem społecznym projektowanej ustawy będzie istotna poprawa skuteczności egzekwowania przepisów ruchu drogowego, a tym samym poprawa sprawności funkcjonowania komunikacji publicznej w miastach, co powinno spowodować zwiększenie atrakcyjności tej komunikacji wśród mieszkańców, a tym samym prowadzić do zmniejszenia wykorzystywania prywatnych samochodów w tych miastach. To zaś będzie miało pozytywny wpływ na środowisko — przede wszystkim poprzez zmniejszenie zanieczyszczenia powierza i spadek poziomu hałasu.
Ustawa może wywołać także pewne skutki gospodarcze — bo wzrost atrakcyjności autobusów jako środka w komunikacji miejskiej prowadzi do wzrostu popytu na autobusy. Biorąc pod uwagę fakt, że wiele z nich jest produkowanych w Polsce, może to spowodować pewne ożywienie w tej branży. Pośrednio może to wpłynąć pozytywnie także na działalność niektórych mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorstw, bo to zwykle tego typu firmy są istotnymi poddostawcami dla przemysłu motoryzacyjnego.
Zwiększenie przepustowości pasów przeznaczonych dla autobusów będzie miało pozytywny efekt dla finansów samorządów terytorialnych. Zużycie paliwa przez autobusy, które nie stoją w korkach, jest zawsze niższe.
Obecnie oczekujemy na rozpoczęcie prac. W najbliższym czasie projekt będzie podlegał opiniowaniu.