Drogi wewnętrzne i strefy zamieszkania – zasady i problemy

Na wielu nowych osiedlach w Polsce duży problem stanowi pomieszanie z poplątaniem dotyczące własności dróg po których poruszają się mieszkańcy. Niestety problem własności to nie tylko sprawa podatków, ale w tym przypadku przede wszystkim kwestia pierwszeństwa przejazdu i stosowania przepisów ruchu drogowego. Bardzo często drogi pomiędzy budynkami, pomimo, że są ogólnodostępne to nie są drogami publicznymi. Są więc zarządzane nie centralnie, ale każda przez swojego właściciela. Dlatego też mamy do czynienia przede wszystkim z drogami wewnętrznymi, strefami ruchu i strefami zamieszkania, ograniczeniami prędkości, zakazami wjazdu czy przejściami dla pieszych itp. ustawianymi lub wyznaczanymi dosyć chaotycznie. Dopóki nie wystąpi sytuacja sporna np. kolizja to w zasadzie wszyscy radzimy sobie intuicyjnie poruszając się po tych uliczkach. Zwykle jedziemy wolno, uważnie i w miarę uprzejmie. Ale niestety nie zawsze inni uczestnicy ruchu drogowego rozumieją podstawowe zasady ruchu i dochodzi do sprzeczki, a może i kolizji. Zwykle ludzie ci nie mają świadomości, że dane miejsce nie jest skrzyżowaniem. Nie wiedzą też, że w danym miejscu nie obowiązuje zasada prawej ręki bo właśnie włączają się do ruchu, czy nie mają też świadomości, że na danym odcinku drogi wewnętrznej piesi mają bezwzględne pierwszeństwo przed samochodami i mogą poruszać się po całej szerokości drogi. Dlatego też ważne jest, żeby zarówno kierowcy wiedzieli co dany znak oznacza i jakie wiążą się z nim obowiązki, jak i zarządcy dróg (szczególnie tych wewnętrznych) mieli świadomość jakie znaki i gdzie ustawiają.  

Zanim przejdziemy do konkretnych przykładów prześledźmy sobie podstawowe definicje wynikające bezpośrednio z przepisów. Niejednokrotnie nie są one bezpośrednio zrozumiałe dlatego część z nich będzie wymagała jednoznacznego wyjaśnienia.

Przede wszystkim trzeba wiedzieć, że ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym określa zasady ruchu na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu. Oznacza to, że w tych miejscach mają bezpośrednio zastosowanie przepisy ruchu drogowego.

Aby rozważyć co to oznacza trzeba rozważyć definicję drogi wynikającą z przepisów ustawy – Prawo o ruchu drogowym, ale także definicje drogi publicznej wynikającą z przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.

Pierwsza, wynikająca z ustawy – Prawo o ruchu drogowym i ustawy o drogach publicznych od niedawna brzmi następująco:

Droga – to budowla składająca się z części i urządzeń drogi, budowli ziemnych, lub drogowych obiektów inżynierskich, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, stanowiącą całość techniczno-użytkową, usytuowaną w pasie drogowym i przeznaczoną do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, ruchu osób poruszających się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt.

Czyli droga to całość infrastruktury dookoła nas, a nie tylko dwie jezdnie. W tym drogi dla rowerów i pieszych czy mosty i wiadukty.

Druga, wynikająca z ustawy o drogach publicznych brzmi następująco:

Droga publiczna – jest to droga zaliczona na podstawie ustawy o drogach publicznych do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych.

Czyli są to drogi, które zostały wpisane  do wykazu dróg publicznych.

Pozostałe drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym takiej drogi, są drogami wewnętrznymi.

Kolejną ważną definicją jest podwójna definicja skrzyżowania.

Pierwsza wynikająca z ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Skrzyżowanie – to część drogi będącą połączeniem dróg albo jezdni jednej drogi w jednym poziomie, z wyjątkiem połączenia drogi o nawierzchni twardej z drogą o nawierzchni gruntowej lub z drogą wewnętrzną.

Druga wyjaśniająca trochę więcej wynikająca z ustawy o drogach publicznych to:

Skrzyżowanie – to część drogi publicznej będącą połączeniem dróg publicznych albo jezdni jednej drogi publicznej w jednym poziomie;

W kontekście rozpatrywanych w tym artykule sytuacji jest to jedna z najważniejszych definicji. To właśnie ona wskazuje nam na główny problem małych uliczek osiedlowych w nowo budowanych osiedlach. To właśnie dzięki tej definicji dowiadujemy się, czy dane miejsce jest skrzyżowaniem czy nie jest, a więc czy powinniśmy ustąpić osobie będącej po prawej stronie czy to właśnie ona powinna ustąpić nam.

Czy to jest skrzyżowanie?

W tym wypadku nie ma skrzyżowania. Droga na wprost jest drogą wewnętrzną, a więc każda osoba wyjeżdżająca z tej drogi na drogę poprzeczną jest osobą włączającą się do ruchu. W tym przypadku trzeba pamiętać, że przepisy jednoznacznie określają, że wjeżdżając na drogę (w rozumieniu drogę publiczną) z nieruchomości, z obiektu przydrożnego lub dojazdu do takiego obiektu, z drogi niebędącej drogą publiczną (czyli zgodnie z definicją z drogi wewnętrznej) oraz ze strefy zamieszkania włączamy się do ruchu, a więc mamy obowiązek zachować szczególną ostrożność oraz ustąpić pierwszeństwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu.

Czyli w tym przypadku nie ma zastosowania zasada prawej ręki i nie musisz, mając z prawej strony taki wyjazd, ustępować pierwszeństwa pojazdowi z niego wyjeżdżającemu.

Ważne jest żeby pamiętać, że zarówno wyjeżdżając z garażu, jak i z uliczki prowadzącej do garażu włączasz się do ruchu.

Niestety w takich przypadkach często ma zastosowanie zasada mądrzejszego. Czyli, inaczej zdrowy rozsądek. Pomimo, że mam pierwszeństwo, to zdaję sobie sprawę, że inni mogą nie orientować się w oznakowaniu i drogach wewnętrznych, a więc na wszelki wypadek zastosuję zasadę prawej ręki. Powiecie, że nie powinno się tak robić, ale należy rozważyć czy warto później, mając rację, czekać na radiowóz, i potem oczekiwać na naprawę pojazdu, a w ekstremalnych sytuacjach spotykać się przez najbliższych kilka miesięcy w sądach.

Dodatkowo należy rozważyć, czy jadąc drogą, która wydaje nam się publiczna, nie przegapiliśmy znaku, że ta droga jest także drogą wewnętrzną. To może powodować, że mamy do czynienia ze skrzyżowaniem dróg wewnętrznych, a więc będzie obowiązywała zasada prawej ręki.

Oprócz problemów ze stwierdzeniem, czy dane miejsce jest skrzyżowaniem czy nie, trzeba jeszcze zwrócić uwagę, czy nie mamy do czynienia ze strefą zamieszkania. Dla większości kierowców droga to droga, a więc zasady ruchu pieszych, przechodzenia ich przez jezdnie, czy poruszania się po jezdni są takie same. A więc piesi nie powinni „szwendać się” po jezdni mając chodniki (drogi dla pieszych). Niestety w przypadku dróg oznaczonych znakiem strefa ruchu jest zasadniczo inaczej.

Strefa zamieszkania – to obszar obejmujący drogi publiczne lub inne drogi, na którym obowiązują szczególne zasady ruchu drogowego, a wjazdy i wyjazdy oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi;

Trzeba pamiętać, że w strefie zamieszkania pieszy korzysta z całej szerokości drogi i ma pierwszeństwo przed pojazdem oraz osobą poruszającą się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch. Czyli nie obowiązują go poniższe zasady obowiązujące na innych drogach:

• Pieszy jest obowiązany korzystać z drogi dla pieszych lub drogi dla pieszych i rowerów, a w razie ich braku – z pobocza. Jeżeli nie ma pobocza lub czasowo nie można z niego korzystać, pieszy może korzystać z jezdni, pod warunkiem zajmowania miejsca jak najbliżej jej krawędzi i ustępowania miejsca nadjeżdżającemu pojazdowi.

• Pieszy idący po poboczu lub jezdni jest obowiązany iść lewą stroną drogi.

• Piesi idący jezdnią są obowiązani iść jeden za drugim. Na drodze o małym ruchu, w warunkach dobrej widoczności, dwóch pieszych może iść obok siebie.

• Korzystanie przez pieszego z drogi dla rowerów jest dozwolone tylko w razie braku drogi dla pieszych, drogi dla pieszych i rowerów lub pobocza albo niemożności korzystania z nich. Pieszy, z wyjątkiem osoby niepełnosprawnej, korzystając z tej drogi, jest obowiązany ustąpić miejsca osobie poruszającej się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, kierującemu rowerem, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego.

• Pieszy poruszający się po drodze po zmierzchu poza obszarem zabudowanym jest obowiązany używać elementów odblaskowych w sposób widoczny dla innych uczestników ruchu, chyba że porusza się po drodze dla pieszych, drodze dla pieszych i rowerów lub drodze dla rowerów.

Podobnie jest w przypadku osoby poruszającej się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch.

Należy też pamiętać, że prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów w strefie zamieszkania wynosi 20 km/h i zabrania się postoju pojazdu w innym miejscu niż wyznaczone w tym celu.

Podsumowanie

Jak widzisz znak koniec drogi wewnętrznej to włączasz się do ruchu, a więc miejsce do którego dojeżdżasz nie jest skrzyżowaniem. Włączając się do ruchu musisz ustąpić pierwszeństwa wszystkim jadącym drogą na którą wjeżdżasz.

Jadąc drogą wewnętrzną oznaczoną jako strefa zamieszkania musisz pamiętać, że nie możesz jechać  szybciej niż 20 km/h, a piesi mogą poruszać się po całej szerokości jezdni, a ty musisz im ustąpić pierwszeństwa.

Zawsze zwracaj uwagę na znaki drogowe nawet te na najmniejszych uliczkach osiedlowych. Niby wydaje się, że nic nie znaczą, a ostatecznie okazuje się, że zasadniczo zmieniają zasady panujące na tych drogach.

Pamiętaj też, że nic nie jest ważniejsze niż zdrowy rozsądek i zasada ograniczonego zaufania.